Заява Міністэрства замежных спраў Беларусі ў сувязі з 20-годдзем вывада Рэспублікай Беларусь ядзернай зброі (25 лістапада 2016 г., г.Мінск)

Дваццаць гадоў таму, 26 лістапада 1996 года Беларусь завяршыла вывад са сваёй тэрыторыі ядзернай зброі, якая засталася пасля распаду СССР.

Без якіх-небудзь папярэдніх умоў і агаворак Беларусь адмовілася ад валодання істотным ваенным ядзерным патэнцыялам, пазначыўшы сваю прыхільнасць справе міру і бяспекі і, фактычна, задаўшы тон наступным працэсам у галіне ядзернага раззбраення на постсавецкай прасторы.

Ядзернае раззбраенне з'яўляецца складаным працэсам, які цягне за сабой палітычныя і эканамічныя наступствы, патрабуе значных фінансавых і людскіх рэсурсаў. Тым не менш, у складаных умовах, якія склаліся пасля распаду СССР, Беларусь, Казахстан і Украіна прадэманстравалі рашучасць і цвёрдую прыхільнасць мэтам ядзернага раззбраення. Падпісаўшы ў 1992 годзе Лісабонскі пратакол, Беларусь, Казахстан і Украіна абавязаліся далучыцца да ДНЯЗ у якасці дзяржаў, якія не валодаюць ядзернай зброяй, а таксама сталі паўнапраўнымі ўдзельнікамі Дамовы аб скарачэнні і абмежаванні стратэгічных наступальных узбраенняў да завяршэння тэрміну яго дзеяння ў снежні 2009 года.

Як дзяржава, якая не валодае ядзернай зброяй, Беларусь заключыла з МАГАТЭ Пагадненне аб ужыванні ўсёабдымных гарантый у сувязі з ДНЯЗ. Увесь існуючы ядзерны матэрыял быў пастаўлен пад гарантыі Агенцтва.

Вывад ядзернай зброі з тэрыторыі Беларусі быў завершан якраз неўзабаве пасля адкрыцці да падпісання Дамовы аб усёабдымнай забароне ядзерных выпрабаванняў. Дваццаць гадоў таму сваімі практычнымі крокамі па ядзерным раззбраенні мы разлічвалі падтрымаць дынаміку працэсу раззбраення, якая ў дзевяностыя гады мінулага стагоддзя выклікала надзею на пабудову больш бяспечнага свету. Сёння чакання прагрэсу ў ядзерным раззбраенні значна больш умераныя, а надзеі — асцярожныя. Паслядоўны і рэалістычны падыход да пытанняў ядзернага раззбраення застаецца, на наш погляд, адзіным магчымым спосабам дасягнення крок за крокам адчувальнага прагрэсу ў пабудове больш бяспечнага свету.