Арганізацыя Аб'яднаных Нацый

Беларусь з'яўляецца заснавальнікам Арганізацыі Аб'яднаных Нацый і беларуская дэлегацыя ў ліку іншых дэлегацый, якія прадстаўляюць першапачатковых членаў Арганізацыі, падпісала ў кастрычніку 1945 года ў Сан-Францыска Статут ААН. Прыняцце Беларусі ў створаную глабальную арганізацыю стала прызнаннем міжнароднай супольнасцю ўнёску, які зрабіў беларускі народ у перамогу над фашызмам у Другой сусветнай вайне. Арганізацыя за час існавання ператварылася ў аўтарытэтны глабальную універсальную міжнародную міжурадавую арганізацыю.

Больш падрабязна аб асноўных кроках, ініцыятывах і дасягненнях Беларусі ў ААН глядзіце тут.

Нягледзячы на значна больш складаную структуру міжнародных адносін, якая складваецца з моманту завяршэння «халоднай» вайны, ААН працягвае заставацца найважнейшай пляцоўкай шматбаковай дыпламатычнай дзейнасці.

Удзел у працы ААН і сістэмы яе органаў і спецустаноў дазваляе Рэспубліцы Беларусь актыўна задзейнічаць магчымасці міжнароднай супольнасці на вырашэнні транснацыянальных сучасных праблем ад захавання міру і бяспекі да ўстойлівага развіцця. Актыўнасць Беларусі ў ААН мае аб'яднаўчы характар, а адстойваю нашай краінай пытанні трывала ўваходзяць у парадак дня ААН, робяць Беларусь вядомай на міжнароднай арэне і спрыяюць падтрыманню станоўчага іміджу краіны.

Гэта рэалізуецца праз шэраг інструментаў, сярод якіх асноўным з'яўляецца прасоўванне ў ААН такіх буйных беларускіх знешнепалітычных ініцыятыў, як прызнанне разнастайнасці шляхоў прагрэсіўнага развіцця, стварэнне глабальных партнёрстваў, процідзеянне гандлю людзьмі і іншых. Усе гэтыя ініцыятывы закліканы аб'яднаць ўся міжнародная супольнасць для вырашэння актуальных транснацыянальных выклікаў, а таксама для фарміравання больш справядлівага светаўладкавання, заснаванага на агульнапрызнаных прынцыпах Статута ААН і нормах міжнароднага права.

З улікам ясна пазначаных прынцыповых падыходаў Рэспублікі Беларусь да набіраючым ў апошні час сілу працэсаў глабалізацыі, нарастання канфліктных фактараў і нестабільнасці ў міжнародных адносінах, найважнейшым прыярытэтам свайго ўдзелу ў ААН наша краіна бачыць ўмацаванне цэнтральнай ролі Арганізацыі ў сусветных справах. У сувязі з гэтым Беларусь актыўна выступае з трыбуны ААН супраць прымянення аднабаковых падыходаў у вырашэнні пытанняў міжнароднага міру і бяспекі, супраць разбурэння сістэмы міжнароднага права, заснаванай на Статуце ААН. У апошнія некалькі гадоў Рэспубліка Беларусь стала прымаць удзел у міратворчых аперацыях пад эгідай ААН, такім чынам уносячы свой уласны ўклад у падтрыманне міру і бяспекі на планеце.

Гэтай жа мэты закліканы садзейнічаць намаганні Беларусі па правядзенні інстытуцыйных рэформаў у Арганізацыі, перш за ўсё яе галоўных органаў ААН - Генеральнай Асамблеі, Савета Бяспекі, Эканамічнага і Сацыяльнага Савета. Вынікам рэформаў павінна стаць надзяленне ААН, яе органаў і ўстаноў адэкватнымі магчымасцямі для эфектыўнай рэалізацыі статутных мэтаў і задач па процідзеянню глабальным выклікам сучаснасці як у палітыцы міжнароднай бяспекі, так і ў сацыяльна-эканамічнай сферы.

У эканамічным кантэксце беларуская дыпламатыя нацэлена на прыцягненне патэнцыялу і рэсурсаў ААН для садзейнічання працэсам ўнутранага развіцця Рэспублікі Беларусь. Асноўныя напрамкі супрацоўніцтва з арганізацыямі і ўстановамі сістэмы ААН пад гэтую задачу былі вызначаны ў Рамачнай праграме ААН па аказанні дапамогі Рэспубліцы Беларусь на 2016-2020 гады. Дакумент забяспечыў мабілізацыю фінансавых рэсурсаў, даступных беларускім рэцыпіентам. Акрамя таго, з шэрагам устаноў і агенцтваў сістэмы ААН, напрыклад, з Праграмай развіцця ААН (ПРААН), Дзіцячым фондам ААН (ЮНІСЕФ), сумесна распрацаваны асобныя праграмы, якія дэталізуюць і пашыраюць адпаведныя напрамкі супрацоўніцтва, вызначаныя ў Рамачнай праграме.

Рашэнню задач эканамічнага характару і развіцця ў цэлым служыць ўдзел Беларусі ў дзейнасці шэрагу спецыялізаваных арганізацый сістэмы ААН - Міжнароднага валютнага фонду (МВФ), Сусветнага банка, Еўрапейскай эканамічнай камісіі (ЕЭК), Арганізацыі Аб'яднаных Нацый па прамысловым развіцці (ЮНІДА), Канферэнцыі ААН па гандлі і развіццю (ЮНКТАД) і іншых.

У мэтах прыцягнення патэнцыялу ААН на садзейнічанне вырашэнню нацыянальных задач у галінах гуманітарнага і сацыяльнага развіцця Беларусь актыўна супрацоўнічае з такімі спецыялізаванымі арганізацыямі і ўстановамі сістэмы ААН, як Міжнародная арганізацыя працы (МАП), Сусветная арганізацыя аховы здароўя (САЗ), Упраўленне ААН па наркотыках і злачыннасці (УНЗ ААН) і іншымі.

Па выніках ўзаемадзеяння з сістэмай ААН Беларуссю дасягнуты значны прагрэс па шэрагу напрамкаў у галіне ўстойлівага развіцця. Пра гэта кажуць міжнародныя рэйтынгі.

У прыватнасці, Беларусь уваходзіць у катэгорыю краін з высокім узроўнем развіцця і займае 60-е месца па індэксе чалавечага развіцця.

Пры гэтым мы захавалі адносна высокі ўзровень гендэрнай роўнасці ў грамадстве. Па індэксе няроўнасці Беларусь займае 29-ю пазіцыю са 170 краін. У Глабальным індэксе гендэрнага разрыву па версіі Сусветнага эканамічнага форуму ў 2023 годзе Беларусь размясцілася на 41 радку рэйтынгу сярод 146 дзяржаў. Наша краіна ўваходзіць у лік лідэраў па камфортнасці мацярынства.

Вядучыя пазіцыі Беларусь заняла ў глабальным рэйтынгу Мэтаў ўстойлівага развіцця (МУР) - 34-е месца сярод 163 краін.